Gmina Tychowo

Jak założyć stowarzyszenie ?

Stowarzyszenia

Polskie ustawodawstwo gwarantuje równe "bez względu na przekonania, prawo czynnego uczestniczenia w życiu publicznym i wyrażania zróżnicowanych poglądów oraz realizacji indywidualnych zainteresowań"(preambuła ustawy Prawo o stowarzyszeniach). Jeśli naszej działalności nadamy formę prawną, w wielu sytuacjach możemy łatwiej wpływać na sytuację wokół nas i przyczyniać się do pozytywnych zmian w naszym otoczeniu.

Podstawowym aktem prawnym regulującym tworzenie i funkcjonowanie stowarzyszeń jest ustawa z dn. 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach. Przed przystąpieniem do zakładania stowarzyszenia powinniśmy zapoznać się dokładnie z ta ustawą.

Stowarzyszenie jest odpowiednia formą prawną dla grupy osób, które maja wspólny cel lub problem i chcą podjąć wspólne działanie o charakterze sformalizowanym. Członkowie stowarzyszenia samodzielnie określają swoje cele, programy działania i struktury organizacyjne oraz uchwalają akty wewnętrzne dotyczące jego działalności, opierając ja na pracy społecznej członków. Istota stowarzyszenia i najważniejszym jego elementem są więc ludzie-członkowie stowarzyszenia-razem realizujący wspólny cel.

Ustawa Prawo o stowarzyszeniach wyodrębnia dwa główne rodzaje stowarzyszeń-stowarzyszenia rejestrowe i stowarzyszenia zwykłe.

Stowarzyszenia rejestrowe

To najpopularniejszy typ stowarzyszeń, ze względu na obszerniejszy zbiór uprawnień niż ten, z którego korzystają stowarzyszenia zwykłe. Posiada osobowość prawną, a wraz z nią prawo bycia stroną wszelkiego rodzaju postępowań. W praktyce oznacza to, że stowarzyszenie takie może podpisywać umowy o wynajem lokalu, umowy o dzieło, umowę o pracę, gdy będzie chciało zatrudnić pracowników, a także posiadać własne konto bankowe. Stowarzyszenie rejestrowe może zakładać terenowe jednostki organizacyjne, łączyć się w związki stowarzyszeń, przyjmować w poczet swych członków osoby prawne oraz korzystać z ofiarności publicznej i przyjmować dotacje od organów władzy państwowej i innych instytucji.

Aby założyć stowarzyszenie rejestrowe musi zebrać się przynajmniej 15 osób (tzw. zebranie założycielskie). Do założenia stowarzyszenia niezbędne jest również uchwalenie statutu, w którym muszą znaleźć się informacje dotyczące nazwy stowarzyszenia, jego struktury organizacyjnej i sposobu wyboru władz. Statut musi również określać cele dla realizacji których powoływane jest stowarzyszenie oraz wskazywać sposoby ich realizacji. Do finalnego utworzenia stowarzyszenia wymagane jest jego zarejestrowanie w Krajowym Rejestrze Sadowym (KRS).

Stowarzyszenie zwykłe

Ma charakter uproszczony, jako że nie posiada osobowości prawnej, a do jego założenia wystarczy działanie jedynie trzech osób, które muszą uchwalić regulamin (nie statut) oraz przedstawiciela reprezentującego dane stowarzyszenie. Ta organizacja w przeciwieństwie do stowarzyszenia rejestrowego, nie podlega obowiązkowi rejestracji w KRS. Jednakże fakt założenia tego typu zrzeszenia musi być zgłoszony na piśmie organowi nadzorującemu. W przepisie art. 42 ustawy Prawo o stowarzyszeniach określono, że stowarzyszenie zwykłe nie może powoływać terenowych jednostek organizacyjnych, łączyć się w związki stowarzyszeń, prowadzić działalności gospodarczej, przyjmować spadków, darowizn i zapisów oraz otrzymywać dotacji czy korzystać z ofiarności publicznej. Takie stowarzyszenie powinno utrzymywać się jedynie ze składek członkowskich. Przepisy regulujące zakładanie i funkcjonowanie stowarzyszeń nie są skomplikowane. Określają jedynie podstawowe zasady, którymi stowarzyszenie powinno się kierować, całą resztę pozostawiając członkom-założycielom stowarzyszenia, od których zależy ostateczny kształt statutu i władz stowarzyszenia, które pokierują jego działalnością.

Powstanie stowarzyszenia rejestrowego

Prawo o stowarzyszeniach definiuje stowarzyszenie jako dobrowolne, samorządne, trwałe zrzeszenie o celach niezarobkowych. Jest zakładane przez co najmniej 15 osób-członków założycieli. Osoby te muszą być obywatelami polskimi, lub cudzoziemcami mającymi stałe stałe miejsce zamieszkania w Polsce, mieć ukończone 18 lat, mieć pełna zdolności do czynności prawnych i nie być pozbawionymi praw publicznych.

Bardzo ważna czynnością podczas tworzenia stowarzyszenia jest uchwalenie statutu. To na tym dokumencie opiera się działalność stowarzyszenia. Ustawa wskazuje konieczna minimalną treść statutu.

Statut powinien określać:

• Nazwę odróżniająca stowarzyszenie od innych organizacji, instytucji itp.
• Teren działania i siedzibę stowarzyszenia. Siedziba powinna znajdować się na terytorium Polski. Nie trzeba podawać w statucie dokładnego adresu siedziby organizacji.
• Cele i sposoby ich organizacji. Członkowie mają dużą swobodę w określaniu celów stowarzyszenia.
• Stowarzyszenie nie może mieć celu zarobkowego a wszystkie inne cele są dozwolone zarówno te zaspokajające partykularne potrzeby swoich członków, jak i te kierujące się interesem ogólnospołecznym.
• Sposób nabywania i utraty członkostwa, przyczyny utraty członkostwa oraz prawa i obowiązki członków.
• Ustawa wymienia członków (zwyczajnych) i członków wspierających.
• Członkami stowarzyszenia mogą być osoby niepełnoletnie. Osoba prawna może być jedynie członkiem wspierającym.
• Władze stowarzyszenia, tryb dokonywania ich wyboru, uzupełniania składu oraz ich kompetencje. Stowarzyszenie jest obowiązane posiadać organ uchwałodawczy (walne zebranie członków, które jest najwyższą władzą stowarzyszenia), wykonawczy (zarząd) oraz kontrolny (komisja rewizyjna). Stowarzyszenie może również posiadać inne organy powołane w statucie.
• Sposób reprezentowania stowarzyszenia oraz zaciągania zobowiązań majątkowych, warunki ważności jego uchwał. Zwykle uprawnienia do reprezentacji posiadają dwaj członkowie zarządu działający łącznie.
• Sposób pozyskiwania środków finansowych oraz ustanawiania składek członkowskich. Ustawa wśród źródeł majątku stowarzyszenia wymienia na pierwszym miejscu składki członkowskie. Opłacanie składek jest podstawowym obowiązkiem członków stowarzyszenia. Dużo większe dochody stowarzyszenia uzyskują z prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, z dotacji i darowizn lub ze swojego majątku. To, że stowarzyszenie jest organizacja o celach niezarobkowych, nie wyklucza możliwości prowadzenia przez stowarzyszenie działalności gospodarczej. Jednakże dochód z tej działalności służyć ma realizacji celów statutowych i nie może być przeznaczony do podziału pomiędzy członków stowarzyszenia.
• Zasady dokonywania zmian statutu.
• Sposób rozwiązywania się stowarzyszenia oraz strukturę organizacyjną i zasady tworzenia jednostek terenowych-jeżeli stowarzyszenie zamierza tworzyć takie jednostki.
• W statucie można regulować także inne kwestie, takie jak np. Sprawa honorowego członkostwa, przeznaczenie majątku po likwidacji stowarzyszenia, czy kwestia dodatkowych organów stowarzyszenia.

Rejestracja stowarzyszenia

Pierwszy krokiem do zarejestrowania stowarzyszenia jest zwołanie zebrania założycielskiego, podczas którego podejmowana jest uchwała o powołaniu do życia stowarzyszenia. Na takie zebranie, prócz projektu statutu należy przygotować dwa egzemplarze listy członków założycieli z następującymi danymi: imię i nazwisko; data i miejsce urodzenia; adres zameldowania; numer dowodu osobistego; PESEL, własnoręczny podpis. Z zebrania sporządza się protokół, do którego należy dołączyć listę obecności, uchwalony statut oraz podjęte podczas zebrania uchwały: uchwała o powołaniu stowarzyszenia, uchwała o przyjęciu statutu, uchwała o wyborze Komitetu Założycielskiego, ewentualnie uchwała o wyborze władz.

Za formalności związane z rejestracją odpowiada Komitet Założycielski, który wypełnia i podpisuje formularze oraz kompletuje wymagane dokumenty i załączniki.

Członkowie Komitetu Założycielskiego muszą w ciągu 7 dni od zamknięcia zebrania założycielskiego, złożyć wniosek o rejestrację w Krajowym Rejestrze Sądowym.

Niezbędne formularze:

• KRS - W20 - Wniosek o rejestrację podmiotu w Krajowym Rejestrze Sądowym
• KRS - WK - Organy podmiotu (podajemy tu informacje o członkach zarządu, członkach rady fundacji)
• KRS - WF - Założyciele lub fundatorzy (informacje o osobach wchodzących w skład komitetu założycielskiego lub osobach zakładających organizację). Załącznik ten nie jest wymagany, jeżeli został powołany organ uprawniony do reprezentacji, czyli zarząd.

Formularze fakultatywne:

• KRS-WA - Oddziały, terenowe jednostki organizacyjne
• KRS-WH - Sposób powstania podmiotu (jeśli powstał jako połączenie innych podmiotów)
• KRS-WM - Przedmiot działalności (jeżeli organizacja składa jednocześnie wniosek o rejestracje podmiotu w rejestrze przedsiębiorców)

Dokumenty, które należy dołączyć do wniosku (wszystko w dwóch egzemplarzach-oryginały):

• protokół z zebrania założycielskiego
• uchwała o powołaniu organizacji
• uchwała o przyjęciu statutu
• statut
• uchwała o wyborze Komitetu Założycielskiego
• uchwała o wyborze Zarządu
• uchwała o wyborze Komisji Rewizyjnej
• lista członków założycieli
• lista obecności z zebrania założycielskiego

Druk formularza wniosku i druki załączników znajdują sie w sądzie. Można je również pobrać ze strony Ministerstwa Sprawiedliwości. Postępowanie w sprawach o wpis stowarzyszeń do KRS jest zwolnione z opłat sądowych, z wyjątkiem wpisu do rejestru przedsiębiorców. Sąd ma 3 miesiące na -od dnia łożenia wniosku-na zarejestrowanie stowarzyszenia, przy założeniu, że nie ma żadnych uchybień formalnych.

FUNDACJA

Fundację ustanawia fundator (lub fundatorzy), wyposażając ją w majątek niezbędny do działania. Fundacje ustanawia się w celu realizacji celów społecznie lub gospodarczo użytecznych, zgodnych z podstawowymi interesami Rzeczypospolitej Polskiej[4]. Działalność fundacji najczęściej skupia się na wspieraniu inicjatyw z zakresu ochrony zdrowia, rozwoju gospodarki i nauki, oświaty i wychowania, kultury i sztuki, opieki i pomocy społecznej, ochrony środowiska czy opieki nad zabytkami. Fundacje zajmują się nie tylko pozyskiwaniem funduszy na wyznaczone przez siebie cele, ale również promocją określonych zachowań, popularyzacją wiedzy, uświadamianiem, czy udzielaniem pomocy prawnej. Fundacja nie może natomiast wspierać własnych członków. Jednymi z najbardziej znanych przykładów fundacji są np. Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy, Fundacja Rak’n’roll , czy Fundacja TVN „Nie jesteś sam”.

Podstawa działania fundacji

Podstawą działania fundacji jest akt fundacyjny fundatora. Osoby fizyczne oraz osoby prawne mające siedzibę na terytorium Polski mogą złożyć oświadczenie woli o ustanowieniu fundacji w formie aktu notarialnego, wskazując cel powołania fundacji oraz składniki majątkowe przeznaczone na jego realizację. Osoba ta staje się fundatorem i osobiście bądź przez upoważnioną do tego osobę fizyczną lub prawną, ustala statut fundacji. W nim określa nazwę, siedzibę, zasady, formy i zakres działalności fundacji, skład i organizację zarządu, sposób powoływania oraz obowiązki i uprawnienia tego organu i jego członków. Oznacza to, że do założenia fundacji wystarczy jedna osoba, w przeciwieństwie do stowarzyszenia i stowarzyszenia zwykłego. Do kompetencji zarządu fundacji należy kierowanie jej działalnością i reprezentowanie jej na zewnątrz. Członkowie fundacji nie mają obowiązku odprowadzania składek na jej rzecz. Każda fundacja może posiadać organ kontroli wewnętrznej, jednak w przeciwieństwie do stowarzyszenia nie ma takiego obowiązku.

W odróżnieniu od stowarzyszenia, podstawą działania fundacji jest nie tyle substrat ludzki, co składniki majątkowe wskazane przez fundatora. Jeżeli fundacja ma prowadzić działalność gospodarczą, wartość środków majątkowych fundacji przeznaczonych na działalność gospodarczą nie może być mniejsza niż tysiąc złotych. Nie ma obowiązku przewidywania tego aspektu na samym początku. Fundacja może rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej po jej założeniu, co będzie wymagało jednak wpisu zmiany do statutu fundacji i KRS.

Istotną informacją jest to, że kontrolę nad fundacją sprawuje minister właściwy ze względu na rodzaj działalności fundacji lub starosta. Corocznie należy składać ministrowi sprawozdanie z działalności fundacji.

Fundacja uzyskuje osobowość prawną z chwilą wpisania jej do KRS.

Jak założyć stowarzyszenie lub fundację?

Zarówno założenie stowarzyszenia, jak i fundacji wymaga uchwalenia statutu oraz wyboru  składów organów. Oba typy organizacji: stowarzyszenia i fundacje mają również obowiązek rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym przy wykorzystaniu odpowiednich formularzy, a po nadaniu NIP-8 – także w urzędzie skarbowym.

Aby skutecznie złożyć wpis do rejestru konieczne jest zebranie kompletu dokumentów: statutu, uchwały w sprawie przyjęcia statutu, uchwały o wyborze członków organów – również ich listy, adresów do doręczeń i oświadczenia o wyrażeniu zgody na pełnienie funkcji członków organów. Stowarzyszenia, poza wymienionymi dokumentami, powinny także złożyć protokół z wyboru komitetu założycielskiego.

W przypadku fundacji należy wskazać numer CREWAN aktu fundacyjnego oraz oświadczenie o wskazaniu ministra właściwego ze względu na cele fundacji. Do założenia fundacji konieczne jest ustalenie wysokości funduszu założycielskiego i ustanowienie aktu fundacyjnego.

Stowarzyszenia i fundacje mają obowiązek złożyć na formularzu rejestracyjnym NIP-8 do odpowiedniego urzędu skarbowego w ciągu 21 dni od dnia wpisania ich do KRS.

Stowarzyszenia i fundacje, po spełnieniu określonych warunków, mogą wystąpić ze stosownym wnioskiem do KRS i uzyskać status organizacji pożytku publicznego. Wiąże się to na przykład z możliwością otrzymania 1% podatku od osób fizycznych, czy uzyskania zwolnienia z podatku VAT, dochodowego i od nieruchomości. Wśród obowiązkowych wymogów znajdują się m.in. kryterium:

– nieprzerwanego prowadzenia działalności od co najmniej 2 lat,

– działalności organizacji adresowanej do ogółu społeczności lub określonej grupy,

– przeznaczania całego dochodu organizacji na działalność pożytku publicznego,

• posiadania statutowego kolegialnego organu kontroli lub nadzoru, odrębnego od organu zarządzającego i niepodlegającego mu w zakresie wykonywania kontroli wewnętrznej lub nadzoru,
• członków organu zarządzającego, którzy nie byli skazani prawomocnym wyrokiem za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego lub przestępstwo skarbowe.

W celu zmiany statusu na organizację pożytku publicznego konieczne jest dokonanie odpowiedniego wpisu w KRS.

https://lgl-iplaw.pl/2022/08/stowarzyszenie-czy-fundacja-ktora-forme-organizacji-pozarzadowej-non-governmental-organisation-ngo-wybrac/